Το έργο αυτό γραμμένο όταν ο Ντοστογιέβσκη ήταν σχεδόν εξήντα χρονών και δημοσιευμένο στα 1880, λίγο πριν από τον θάνατό του, είναι όχι μονάχα το πιο ώριμο και το πιο ολοκληρωμένο από τα μεγάλα έργα του, αλλά χωρίς αμφιβολία ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά του, μια και ανακεφαλαιώνει σε αυτό όλες τις ιδέες του και παρουσιάζει ανάγλυφα όλα τα επιτεύγματα της τέχνης του.
Ο Σίγκμουντ Φρόιντ ήταν θαυμαστής του Ντοστογιέφσκι και θα γράψει ότι θεωρεί αυτο το μυθιστόρημα ως ένα από τα σπουδαιότερα που έχουν γραφτεί ποτέ.
Η πλοκή του έργου επικεντρώνεται γύρω από την διαλυμένη οικογένεια των Καραμάζοφ, που προσπαθεί μετά από χρόνια να γεφυρώσει το χάσμα που την χωρίζει. Οι αδελφοί Καραμάζοφ εκφράζουν στο σύνολό τους το πολύπτυχο της ανθρώπινης ψυχής και ο καθένας τους κουβαλάει και κάτι το σκοτεινό. Ο δύστροπος χαρακτήρας του πατέρα, Φιοντόρ Πάβλοβιτς Καραμάζοφ, και οι συνεχείς συγκρούσεις τους δυσχεραίνουν την προσπάθεια επανένωσης. Η συνεχής αυτή σύγκρουσή θα αποτελέσει την αιτία της διάλυσης της οικογένειας καθώς ο πατέρας μετά από μια λογομαχία, καταλήγει άγρια δολοφονημένος και όλα τα στοιχεία υποδεικνύουν τον ένα από τους αδερφούς ως δράστη. Ο ένοχος φαίνεται να είναι μόνο ένας, εντούτοις τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται. Η δολοφονία διεξήχθη από τον Smerdjakov, τον επιληπτικό υπηρέτη και παράνομο γιο, που γεννήθηκε από μια σχέση του Φιοντόρ με μια παράφρων
Fyodor Mikhailovich Dostoevsky
Κορυφαία μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ρωσικής καταγωγής. Γεννήθηκε το 1821 στη Μόσχα. Σπούδασε στη Στρατιωτική Σχολή Μηχανικών της Πετρούπολης. Υπηρέτησε στο στρατό γιά ένα μικρό χρονικό διάστημα αλλά τον εγκατέλειψε γρήγορα γιά να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Μελέτησε την κοινωνία και τον κόσμο όχι θεωρητικά αλλά στην πράξη. Θέμα των έργων του, η ίδια η ζωή. Είδε από κοντά τις υποβαθμισμένες συνοικίες, γνώρισε τη φτώχεια, τον πόνο, την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων και στη συνέχεια μετέφερε τις εικόνες αυτές στα μυθιστορήματα του. Ασχολήθηκε με τον άνθρωπο και την κοινωνία και υπήρξε αγωνιστής και επαναστάτης. Εναντιώθηκε στην πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Α΄. Αυτή του η στάση είχε αποτέλεσμα να κατηγορηθεί γιά συνωμοσία και να καταδικαστεί σε τετραετή φυλάκιση. Τα χρόνια του εγκλεισμού του στις φυλακές του Όμσκ υπέφερε τρομερά βασανιστήρια και εξευτελισμούς. Το 1859 επέστρεψε στην Πετρούπολη και εξέδωσε μαζί με τον αδελφό του δύο περιοδικά τα οποία ,όμως, δεν σημείωσαν επιτυχία με αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος. Ο μόνος τρόπος γιά να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η συγγραφή. Άρχισε λοιπόν να γράφει συνέχεια και ακούραστα με αποτέλεσμα να καταφέρει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σχετικά άνετα. Σ' αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερα του έργα: Ο παίκτης, Οι αδερφοί Καραμαζώφ, Έγκλημα και Τιμωρία, Ο Ηλίθιος, Οι δαιμονισμένοι. Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού Πολίτης και λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό, Το Ημερολόγιο ενός συγγραφέα, που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές εμπειρίες σημείωσε τεράστια επιτυχία. Πέθανε το 1881 στην Πετρούπολη σε ηλικία 60 ετών.
Δυο λόγια του συγγραφέα από την εισαγωγή του βιβλίου:
ΑΡΧΙΖΟΝΤΑΣ να περιγράφω τη ζωή του ήρωά μου, του Αλεξέι Φιοντόροβιτς Καραμάζοβ, νιώθω κάπως άβολα. Να τι συμβαίνει: Αν και αποκαλώ τον Αλεξέι Φιοντόροβιτς ήρωά μου, το καταλαβαίνω ωστόσο και μόνος μου πως τούτος εδώ δεν είναι δα κάνας μεγάλος άνθρωπος, έτσι προβλέπω μερικές αναπότρεπτες ερωτήσεις σαν κι αυτή: Τι άξιο λόγου έχει ο Αλεξέι Φιοντόροβιτς και τον διαλέξατε για ήρωά σας; Τι το εξαιρετικό έχει κάνει; Σε ποιον και πώς είναι γνωστός; Για ποιο λόγο εγώ ο αναγνώστης πρέπει να χάσω τον καιρό μου για να μάθω τα γεγονότα της ζωής του;
Η τελευταία ερώτηση είναι η πιο κρίσιμη γιατί μια μονάχα απάντηση μπορώ να δώσω: «Ίσως να το καταλάβετε μονάχος σας απ’ το μυθιστόρημα». Καλά. Μα αν διαβάσουν το μυθιστόρημα και δε βρουν τίποτα το άξιο λόγου στον Αλεξέι μου Φιοντόροβιτς; Τα λέω αυτά γιατί με λύπη μου προβλέπω πως θα γίνει κάτι τέτοιο. Κατά τη γνώμη μου είναι αξιοπρόσεχτος. Όμως αμφιβάλλω πολύ αν θα καταφέρω να τ’ αποδείξω και στον αναγνώστη. Και τούτο γιατί ο Αλεξέι είναι μια προσωπικότητα, μα η δράση του ήταν ακαθόριστη, έτσι που κανένας δεν κατάλαβε καθαρά τις πράξεις του. Εδώ που τα λέμε, θα ‘ταν παραδοξολογία, σε μιαν εποχή σαν τη δική μας, να ζητάμε σαφήνεια απ’ τους ανθρώπους. Πάντως, ένα είναι αρκετά βέβαιο: πως αυτός ο άνθρωπος ήταν αλλόκοτος, τύπος μπορώ να πω. Όμως κανένας δεν προσέχει τους παράξενους τύπους, όταν μάλιστα όλοι προσπαθούν να συνταιριάσουν τις μερικότητες και να βρουν κάποιο γενικό νόημα μέσα στη γενική έλλειψη νοήματος. Κι ο παράξενος τύπος στις περισσότερες περιπτώσεις είναι μια μερικότητα, κάτι το ξεχωριστό. Έτσι δεν είναι;
Αν τύχει και δε συμφωνήσετε με την παραπάνω θέση κι απαντήσετε: «Δεν είναι έτσι» ή «δεν είναι πάντα έτσι», τότε ίσως πάρω κουράγιο αναφορικά με τη σημασία του ήρωά μου, του Αλεξέι Φιοντόροβιτς. Γιατί όχι μονάχα ο παράξενος τύπος «δεν είναι πάντα» μερικότητα και κάτι το ξέχωρο, μα απεναντίας, συμβαίνει πολλές φορές αυτός ίσα-ίσα ν’ αποτελεί τον πυρήνα της ολότητας κι όλοι οι άλλοι άνθρωποι της εποχής του, ν’ αποχωρίστηκαν απ’ αυτόν για κάποιον ανεξήγητο λόγο…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου